پدر هوش مصنوعی را بیشتر بشناسیم! 

پروفسور لطفی زاده

پرفسور لطفی زاده در سال 1300 هجری شمسی در شهر باکو، دیده به جهان گشود. مادرش  یک پزشک آذری و پدرش  یک روزنامه نگار ایرانی بود. سالهای کودکی را در زادگاه خود گذراند. اما در ده سالگی، هنگامی که استالین، فرمان عمومی کردن زمین های کشاورزی در سراسر اتحاد جماهیر شوروی سابق را صادر کرد، وضع زندگی خانوادگی آنان رو به وخامت گذاشت. به ناچار، به همراه خانواده به سرزمین پدری،  ایران، مهاجرت کرد و در تهران به تحصیل زبان انگلیسی و دیگر معلومات ابتدایی پرداخت. لطفی زاده سپس وارد دبیرستان البرز تهران شد و تحصیلات متوسطه را با موفقیت به پایان رساند.

 >>  

در 1321 و درحالی که بیست و یک سالگی را پشت سر می گذاشت، با درجه لیسانس در رشته مهندسی برق از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. مقارن با جنگ جهانی دوم جلای وطن کرد و به قصد ادامه تحصیل رهسپار ایالا ت متحده شد. در آنجا ابتدا وارد انیستیتو تکنولوژی ماساچوست  (MIT ) شد و مدرک فوق لیسانس گرفت. سپس در سال 1328 شمسی توانست تحصیلات دوره دکترا را در دانشگاه کلمبیای نیویورک با موفقیت به پایان برساند و در همانجا به تدریس تئوری سیستم ها در مهندسی مشغول شد.

از سال 1338 به تدریس در دپارتمان مهندسی برق دانشگاه برکلی پرداخت و چهار سال بعد صاحب کرسی استادی در آن دانشگاه شد. از آن زمان به بعد، لطفی زاده به تدریس و پژوهش های خود در زمینه مهندسی کامپیوتر، برق، کنترل و سیستم ها پرداخته است. در 1965 میلادی، یعنی دوسال پس از کسب کرسی استادی در دانشکده مهندسی برق، نظریه درخشان و بحث برانگیز <مجموعه های فازی> را در قالب یک مقاله علمی ارائه نمود. این مقاله نه تنها زندگی علمی و پژوهشی او را دگرگون کرد، دنیا را نیز تکان داد.

لطفی زاده مردی ساده، فروتن و بی تکلف است. با این که تمام وقت او صرف فعالیت هایی می شود که با پیشبرد علم و مهندسی ارتباط دارند، وضعیت شغلی بسیار خوبی دارد. او در سال 1991، یعنی زمانی که به هفتاد سالگی رسید رسما بازنشسته شد ولی عجیب نیست که فهرست فعالیت های مرد خلاق، باهوش و فعالی همچون او، پس از بازنشستگی، حتی شلوغ تر و متراکم تر از قبل باشد.

اکنون که 87 سال دارد نیز اگر در کالیفرنیا باشد، هر روز به دانشگاه می رود. اما بسیاری از روزهای او صرف حضور در کنفرانس ها و همایش هایی می شود که اغلب در شهرهای دیگر یا خارج از ایالا ت متحده برپا می شوند. هربار که به خارج می رود، شبانه سفر می کند تا وقت خود را در هتل ها و فرودگاه ها تلف نکند؛ زیرا برنامه کاری روزانه او بسیار فشرده است. لطفی زاده در وادی دانش، یک عاشق است. تاکنون دانشگاه های متعددی در سراسر دنیا لطفی زاده را برای دریافت دکترای افتخاری و مدال افتخار دعوت کرده اند. او در فاصله سال های 1986 تا 2001 میلادی چهارده دکترای افتخاری از دانشگاه های فرانسه، آلمان، ایالات متحده، کانادا، اسپانیا، آذربایجان، چک و لهستان دریافت کرده است. پرفسور لطفی زاده در طول زندگی پربار خود موفق به کسب ده مدال و نشان افتخار از مؤسسات علمی جهان، به ویژه انجمن بین المللی مهندسان برق و الکترونیک، IEEE شده است و نزدیک به پانزده جایزه بین المللی دیگر را به پاسداشت تلاش های بی وقفه خود در این عرصه از آن خود نموده است.

لطفی که لطفی زاده در حق علوم مهندسی کرد، براستی ستودنی است. از سال 1344 که نظریه فازی را ارائه نمود، تاکنون بیش از پانزده هزار مقاله علمی معتبر در این زمینه منتشر شده است، بیش از هزار اختراع مربوط به سیستم های فازی در ژاپن، و سایر نقاط جهان به ثبت رسیده است. تنها در ژاپن، جایی که پژوهشگران زیادی به این رشته علاقه دارند و واژه فازی را گاهی با لهجه ژاپنی، <فاجی> می خوانند، بیش از دو هزار دانشمند فقط روی منطق فازی و سیستم های مبتنی بر آن کار می کنند. نظریه او اکنون دیگر محدود به ریاضیات و مهندسی نمانده و بسیاری از اندیشه ها و تفکرات فازی را که از صدها سال پیش در ذهن بشر مطرح بوده، دوباره در ابعادی جهانی برای انسان معاصر مطرح کرده است.

این روزها علم هوش مصنوعی مدرن از نظریه فازی بهره فراوانی می برد. اندیشه متعالی او قفلی را که سال ها بر چارچوب علوم بشر باقی مانده بود، شکست و دریچه ای شد به سوی جهان پیچیده و ناشناخته ای که انسان معاصر هنوز در تکاپوی شناختنش است. نام او بر پیشانی تاریخ علم همواره جاویدان خواهد بود.

منبع: آی هوش